Η λέξη κρυπτογραφία προέρχεται από τα συνθετικά «κρυπτός» + «γράφω» και είναι το επιστημονικό γνωστικό πεδίο εκείνο, που ασχολείται με τη μελέτη, την ανάπτυξη και τη χρήση τεχνικών κρυπτογράφησης και αποκρυπτογράφησης με σκοπό την απόκρυψη του περιεχομένου των μηνυμάτων.

Η σημασία της κρυπτογραφίας είναι τεράστια στους τομείς της ασφάλειας υπολογιστικών συστημάτων και των τηλεπικοινωνιών. Ο κύριος στόχος της είναι να παρέχει μηχανισμούς ώστε 2 ή περισσότερα άκρα επικοινωνίας (π.χ. άνθρωποι, προγράμματα υπολογιστών κλπ.) να ανταλλάξουν μηνύματα, χωρίς κανένας τρίτος να είναι ικανός να διαβάζει την περιεχόμενη πληροφορία εκτός από τα δύο κύρια άκρα.

Αν και στις μέρες μας, η κρυπτογράφηση παίζει σημαντικό ρόλο με εφαρμογές πολυεπίπεδες όπως :
Ασφάλεια συναλλαγών σε τράπεζες δίκτυα - ΑΤΜ,  κινητή και σταθερή τηλεφωνία, διασφάλιση εταιρικών πληροφοριών, στρατιωτικά δίκτυα, ηλεκτρονικές επιχειρήσεις, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κτλ. όμως πόσο παλιά μπορεί να είναι;

Η «Σπαρτιατική Σκυτάλη» 

Τα πρώτα σημάδια κρυπτογραφίας εμφανίζονται από πολύ παλιά και σχεδόν από τον 5ο αιώνα π.Χ. όπου οι Σπαρτιάτες  εφηύραν την «σκυτάλη», μια ξύλινη  ράβδο που πάνω της ήταν τυλιγμένο το κρυπτογραφημένο μήνυμα.

Το σύστημα αυτό της κρυπτογράφησης αποτελεί την βάση της μετάθεσης. Τα γράμματα του κρυπτογραφημένου μηνύματος αλλάζουν θέση έτσι ώστε να προκύπτει αναγραμματισμός, λογικό επακόλουθο είναι πως όσο αυξάνονται τα γράμματα, τόσο πιο δύσκολο είναι να βρεθεί το περιεχόμενο του μηνύματος μιας και οι πιθανότητες των συνδιασμών τείνουν να είναι άπειρες.

Τα μηνύματα γράφονταν πάνω σε δέρμα ή περγαμηνή το συνηθέστερο ήταν το δέρμα, αφού με τη χρήση δέρματος οι αγγελιοφόροι μπορούσαν να μεταφέρουν το μήνυμα απαρατήρητα μιας και  το φορούσαν ως ζώνη με τα γράμματα να βρίσκονται στην μέσα πλευρά.



Ο αποστολέας, χρησιμοποιώντας μία ράβδο συγκεκριμένης διαμέτρου, τύλιγε το δέρμα ή την περγαμινή πάνω στην ράβδο και έγραφε το μήνυμά του. Εν συνεχεία το ξετύλιγε και τα γράμματα δεν έβγαζαν κανένα απολύτως νόημα. Ο παραλήπτης με τη σειρά του χρησιμοποιώντας μια ράβδο ίδιας διαμέτρου ξανατύλιγε το μήνυμα και  το μήνυμα ξεκαθάριζε και τα πράγματα έπαιρναν το δρόμο τους.

Ο Κώδικας του Καίσαρα

Ο Κώδικας του Καίσαρα είναι μία από τις απλούστερες και πιο γνωστές τεχνικές κωδικοποίησης στην κρυπτογραφία. Ο κώδικας βασίζεται στην μέθοδο της αντικατάστασης όπου κάθε γράμμα του κειμένου αντικαθίσταται από κάποιο άλλο γράμμα με σταθερή βήμα κάθε φορά στο αλφάβητο. Για παράδειγμα, με μια μετατόπιση κατά 3 γράμματα, τότε το Α θα αντικαθιστούνταν από το Δ, το Β από το Ε, και ούτω καθεξής. Η μέθοδος πήρε το όνομά της από τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος την χρησιμοποιούσε στην προσωπική του αλληλογραφία.


Ο μετασχηματισμός λοιπόν μπορεί να αναπαρασταθεί με μια παράλληλη παράθεση των δύο αλφαβήτων. Αυτό του απλού αλφαβήτου και το αλφάβητο κωδικοποίησης. Το μεν δεύτερο είναι περιστραμένο δεξιά ή αριστερά κατά κάποιο αριθμό θέσεων. Για παράδειγμα ακολουθεί ένας κώδικας του Καίσαρα που χρησιμοποιεί αριστερή περιστροφή τριών θέσεων (η παράμετρος μετατόπισης, εδώ 3, χρησιμοποιείται ως κλειδί):

Απλό:     ΑΒΓΔΕΖΗΘΙΚΛΜΝΞΟΠΡΣΤΥΦΧΨΩ
Κώδικας:  ΔΕΖΗΘΙΚΛΜΝΞΟΠΡΣΤΥΦΧΨΩΑΒΓ

Όταν γίνεται κρυπτογράφηση, αναζητείται κάθε γράμμα της «απλής» γραμμής και γράφεται το αντίστοιχο γράμμα από την γραμμή του «κώδικα». Η αποκρυπτογράφηση γίνεται με την αντίστροφη φορά.

Κρυπτογραφημένο κείμενο: ΛΔΠΔΧΣΦ ΘΜΠΔΜ ΣΜ ΝΔΥΖΘΦ ΤΣΨ ΑΧΨΤΜΣΨΠΧΔΜ
Απλό κείμενο:            θάνατος είναι οι κάργες που χτυπιούνται 

Είναι άγνωστο το πόσο αποτελεσματικός ήταν ο κώδικας του Καίσαρα στον καιρό του. Σίγουρα όμως ήταν αρκετά ασφαλής, κυρίως επειδή οι περισσότεροι εχθροί του Καίσαρα ήταν αναλφάβητοι ενώ  οι υπόλοιποι θα υπέθεταν ότι τα μηνύματα ήταν γραμμένα σε μία άγνωστη και ξένη γλώσσα.

Πηγή : Wikipedia